Het is de vrees voor vormen van extensiveringplicht, in combinatie met goede verdiensten, die akkerbouwers en melkveehouders fors meer doen betalen voor grond. Ook de nieuwe rol van de Rabobank drijft de prijzen op.
Een stijging van gemiddeld € 78.800 naar € 91.300 in één jaar tijd. Het betreft een stijging van 16% voor de prijs die gemiddeld voor een hectare agrarische grond in Nederland werd betaald. De ontwikkeling op de grondmarktprijs is daarmee beslist exponentieel te noemen.
In totaal werd er tussen vorig en dit voorjaar bijna 33.000 hectare grond verhandeld. De prijs voor verhandelde akkerbouwgrond lag in het 1e kwartaal van 2025 op € 100.600 gemiddeld. Dat is een stijging van 1% ten opzichte van het gemiddelde in 2024 en zelfs een lichte daling ten opzichte van het laatste kwartaal van 2024.
De handel in percelen grasland en snijmais toont een ander beeld. Daar liggen de gemiddelde prijzen op respectievelijk € 82.500 en € 96.000 en stegen die ten opzichte van vorig jaar 8,6% en 8,7%.
Het is dan ook duidelijk dat de grondhonger, aangewakkerd door de vrees voor grondgebondenheidsregels en extensiveringsprikkels, vooral leeft onder melkveehouders. En zij het zijn die bereid zijn de beurs verder open te doen. Dat is ook de analyse die de Rabobank recent deelde, op basis van hun eigen bespiegelingen en een enquête onder 41 Nederlandse agrarisch makelaars en taxateurs.
Cijfers versus praktijk
In Noord-Nederland lijkt de recente prijsstijging zich dus vooral voor te doen in gebieden met veel melkveehouders en daar waar de grondprijs veelal eerder het meest achterbleef. Die inschatting wordt gestaafd door de cijfers dat de gemiddelde grondprijs in Flevoland, die met gemiddeld € 184.100 veruit het hoogst ligt in ons land, al een jaar lang stabiliseert en ook akkerbouwgrond dus lang niet overal in prijs stijgt. Dat laatste verklaart wellicht ook waarom de gemiddelde verkoopprijs in Friesland de laatste kwartalen stabiliseerde, terwijl ook in deze provincie melkveehouders wel hogere prijzen voor grasland betaalden.
Het is een beeld waarin Johannes Wassenaar van Ynsigt zich niet herkent. Hij begeleidt agrariërs bij diverse financieringsvraagstukken en ziet dat er de laatste tijd ook in Noord-Nederland wel degelijk voor akkerbouwgrond duidelijk meer wordt betaald. ‘Aan de Waddenzeekust geloof ik niet dat je nog grond vindt dat voor minder dan € 100.000 wordt aangeboden. Daarmee is echt de laatste twee jaar, en zeker ook nog het laatste jaar, de gemiddelde verkoopprijs substantieel gestegen.’
Wassenaar denkt dat overnames het beeld van de grondprijsontwikkeling wellicht soms vertroebelen. Bij overnames wordt namelijk bijna nooit de vrije waarde betaald.
‘Veranderde houding Rabo stimuleert handel in grond’
Arjan Ausma van Farmers Funding wijst er op dat kwartaalcijfers vaak zeker niet alles zeggen over de grondprijsontwikkelingen. ‘Als de aantallen in een regio beperkt zijn, hebben enkele transacties veel impact. Bovendien worden transacties die binnen een kavelruil vallen niet opgenomen in de gepresenteerde cijfers. Ook dat kan het beeld nogal beïnvloeden. Want over het algemeen is ook bij ons het beeld dat ook in het laatste jaar er opnieuw duidelijk meer is betaald voor grond in alle noordelijke regio’s.’
Rentekortingen bij de Rabo
Meerdere makelaars en adviseurs wijzen nog op een andere drijfveer die de grondprijs stijging stimuleren: de omgeslagen houding van de Rabobank. ‘Sinds circa 1,5 jaar zie je een duidelijk andere houding binnen de bank, die 80 tot 85% van de boerenbedrijven financiert. Door hun gereserveerde houding zagen ze gezonde bedrijven overstappen en dat deed denk ik te veel pijn binnen de bank. Daarbij pakken ze nu echt hun rol in de stimulering van extensivering en dat resulteert in serieuze rentevoordelen’, zegt bijvoorbeeld Geert Veenstra van AgriPlaza. Hij laat voorbeelden zien waarbij de Rabobank ruim 1% rentekorting aan melkveehouders biedt. ‘De totale lening op grondaankoop kan over 30 jaar afgelost worden terwijl tot voor kort dat maximaal op 20 tot 25 jaar werd gezet. Dit alles opgeteld scheelt een slok op een borrel en maakt de stap om grond aan te kopen én er meer voor te willen betalen een stap toegankelijker.’
Ausma ziet een vergelijkbare ontwikkeling in de akkerbouw. Vanuit het transitiefonds stimuleert de Rabobank extensivering van het bouwplan. ‘Dat kan inderdaad tot serieuze rentekortingen leiden en wij merken in de markt dat dat echt wel een extra stimulans is om ook de dure grond toch te willen kopen.’
Wassenaar kent ook de voorbeelden waarin de aflossingstermijn wordt verruimd als er grond aangekocht en gefinancierd wordt ten bate van extensivering van het bouwblok. ‘Dat soort initiatieven wil een bank vaak op die wijze wel stimuleren. Akkerbouwers investeren volgens mij echter vooral in grond omdat ze het geld, door gemiddeld goede opbrengsten de laatste jaren, beschikbaar hebben en omdat het grondaanbod schaars is. Bovendien vrezen velen dat het beschikbare areaal door wet- en regelgeving verder onder druk komt te staan. Denk dan aan bijvoorbeeld extra bufferstroken en de druk op het middelengebruik.’
Grond is waardevast
De huidige exceptionele stijging van de grondprijzen doet logischerwijs de vraag rijzen waartoe dit leidt. In Nieuwe Oogst werd onlangs becijferd dat, uitgaande dat de stijging in dit tempo doorzet, in 2050 gemiddeld al bijna € 300.000 voor een hectare grond wordt betaald. Wie zelf de rekenmachine erbij pakt, vindt dat dat cijfer aardig klopt.
Dat het geloof er is dat grond op de lange termijn z’n waarde houdt of zelfs zeer waarschijnlijk stijgt, maakt ook dat het gezien kan worden als beleggingsinstrument. Tot hoever boeren dat echt zo beleven en tot op welke hoogte, is lastig in te schatten. Uit eerdere onderzoeken komt naar voren dat het vaak een combinatie van factoren is waarom een boer overgaat tot grond aankoop, de waardevastheid en hoop of waardestijging hoort daar ook bij.
