Door schaalvergroting, stijgende kostprijzen en volatiele markten schommelt de cashflow binnen het akkerbouwbedrijf meer dan ooit. In goede jaren is het zaak om hier verstandig mee om te springen. In mindere jaren wil je rust en stabiliteit. Met de lancering van het Liquiditeitsprognose model wil Countus in beide situaties akkerbouwers duidelijkheid te verschaffen over hun financiële situatie en investeringsruimte.
Op het eerste gezicht klinkt het niet ingewikkeld. Een systeem dat inzichtelijk maakt hoe je bedrijf er financieel voor staat en wat de komende twee jaar wordt verwacht, gebaseerd op historische data. Niets is minder waar, zo blijkt na een gesprek met Hessel Kingma en Nico Louwerse van Countus Accountants en Adviseurs. ‘Niet alleen heb je op het akkerbouwbedrijf met seizoenpatronen te maken, maar ook nog eens met enorm veel verschillende posten’, zegt ondernemersadviseur Nico Louwerse. ‘Daarbij komt dat veel bedrijven meerdere entiteiten kennen, zoals een maatschap, VOF of BV binnen één exploitatie’, vult collega Hessel Kingma aan. Hij is branchespecialist akkerbouw bij Countus. ‘Met dit model kunnen we deze enorme hoeveelheid data omzetten in gemakkelijk bruikbare data die je helpt bij je bedrijfsvoering.’
Twee gezichten
Het model werd de afgelopen twee seizoenen binnenshuis ontwikkeld. ‘Oorspronkelijk wilden we investeringen beter kunnen plannen door twee jaar vooruit te kijken binnen een onderneming’, legt Louwerse uit. ‘Akkerbouwers staan aan de vooravond van een enorme robotiseringsslag, daar ben ik van overtuigd. Je ziet het al aan de spotsprayer, selectierobot en optische sorteermachine. Dat soort technieken zetten de komende jaren door. Wanneer moet je zo’n investering doen en, nog belangrijker, wat is de impact op mijn financiële situatie en kostprijs? Het Liquiditeitsprognose model geeft daar inzicht in.’
Inmiddels heeft het model een tweede voordeel aan het licht gebracht, denkt Kingma. ‘De prijsvorming voor veel akkerbouwproducten is momenteel negatief. Omdat het model ieder kwartaal automatisch up-to-date wordt gemaakt, met financiële gegevens van jouw onderneming, zie je tijdig hoe financieel gezond je bedrijf is of dat er een cashflowprobleem dreigt.’
Strategisch denken
‘De akkerbouwsector komt uit twee jaren waarin gemiddeld goede financiële resultaten zijn geboekt en is geïnvesteerd op alle fronten’, blikt Louwerse terug. ‘Door de schaalvergroting ontstaan andere behoeftes bij ondernemers. Dat merken ook onze adviseurs. Naast vervangingsinvesteringen stijgt de wens naar het doen van nieuwe investeringen. Tegelijkertijd ligt de aflossingsverplichting bij deze bedrijven op een hoog niveau. Een vraag aan het model kan zijn: Wat is mijn investeringsruimte zonder dat de aflossing en cashflow in het geding komen? En wat doet deze investering met mijn kostprijs?’, geeft Louwerse als voorbeeld.
Een positief neveneffect van schaalvergroting is dat veel strategischer wordt nagedacht overinvesteringsplannen, vult Kingma aan. ‘De tijd dat je als ondernemer alle kasstromen in beeld had en berekeningen op de achterkant van een sigarendoosje maakte, is voorbij.’
‘De tijd dat je berekening maakte op de achterkant van een sigarendoosje is voorbij’
Seizoenspatronen
Het model wordt gevoed met gegevens uit de financiële administratie van Countus, waarvoor data van de laatste vijf jaar wordt gebruikt. Na ieder kwartaal wordt de data geüpdatet met de meest recente cijfers uit de btw-aangifte. ‘Dit betekent dat het systeem zichzelf steeds actualiseert om zo dicht mogelijk bij de waarheid te zitten’, verklaart Kingma. ‘We kijken bewust twee jaar vooruit omdat de onzekerheid na 24 maanden exponentieel toeneemt. Er blijft altijd een marge tussen prognose en werkelijkheid, maar door actueel te blijven proberen we deze te minimaliseren.’
‘Het model kijkt niet alleen naar absolute cijfers, maar herkent zelf patronen’, valt zijn collega hem bij. ‘Dit houdt in dat hij ziet wanneer je als bedrijf uitgaven doet en inkomsten binnenkrijgt. Verandert een afnemer zijn uitbetalingsmethodiek, dan zie je dit direct terug in het model én wat de impact is op jouw financiële situatie.’
Gezond boerenverstand
Hoe werkt het in de praktijk? ‘Om te beginnen met veel handwerk en kennis van de adviseur’, lachen Kingma en Louwerse. ‘Geen AI-assistent, maar een Countus-adviseur met een goede dosis GBV. Oftwel Gezond Boeren Verstand’, zegt Louwerse. Het blijft mensenwerk om de cijfers en uitkomsten goed te interpreteren. De adviseur en ondernemer maken gezamenlijk een begroting voor de komende 24 maanden. Ieder kwartaal, bij de btw-aangifte, wordt deze begroting waar nodig aangepast. Bijvoorbeeld wanneer de verkoopprijs plots heel anders uitpakt, zoals we nu bij de aardappelen hebben gezien.’ Beiden benadrukken dat het model geen kostprijstool is, maar meer dan dat. Louwerse: ‘Je kunt er wel een kostprijs mee berekenen, maar dat is niet het hoofddoel. Het model herkent financiële knelpunten en waarschuwt je op tijd, zodat je kunt anticiperen.’
Praktijkproeven
Inmiddels heeft het model een proefperiode doorlopen waarbij verschillende praktijkcases zijn uitgetest. Die lopen uiteen van een sterk groeiende ondernemer, met meerdere bedrijfstakken, tot een akkerbouwer die wil extensiveren en een bedrijf dat krimpt in oppervlakte. ‘We maken inzichtelijk wat de gevolgen voor de financiële situatie zijn bij deze ondernemers, zodat ze zelf de keuzes kunnen maken waar zij zich goed bij voelen’, aldus Kingma. ‘We benaderen het op persoonlijk niveau, want iedereen is anders. De een loopt graag op het randje, terwijl een ander juist grote zekerheid wil inbouwen. Het model is in principe voor iedereen interessant, maar we richten ons in de eerste fase hoofdzakelijk op grotere ondernemers met een sterke blik vooruit. De eerste reacties zijn erg positief, ook binnen Countus. Er wordt gewerkt aan een aangepaste variant voor de melkveehouderij en ook voor intensieve veehouderijbedrijven. Er zijn wel dit soort prognosetools voor het MKB, maar niet voor de akkerbouw.’
Rust
Inzicht in de huidige situatie en nabije toekomst geeft ondernemers rust, zo ervaart adviseur Louwerse. ‘En niet alleen de boer, maar ook de bank. Met het model zijn keuzes beter te onderbouwen en niet louter op oude jaarrekeningen die veelal fiscaal gestuurd zijn. Het model vertelt het ‘echte’ verhaal over hoe het bedrijf ervoor staat. In onze sector is het uiteindelijk altijd volume x prijs en beiden fluctueren sterk per jaar. Dat kun je niet beïnvloeden, maar je kunt het wel monitoren en tijdig anticiperen.’ Deze schommelende bewegingen in de akkerbouwmarkten, en dus in het saldo van de akkerbouwers, zijn van alle tijden, benadrukken beiden.
‘Je kunt een investeringsstop invoeren, maar dat heeft louter kortstondig positief effect’, weet Louwerse. ‘Die investeringen komen een keer terug en hopen zich op met nieuwe investeringen. Bedrijven die wel investeren, blijven bestaan. Door te weten wat je ruimte is heb je rust én de verzekering dat de rekeningen betaald kunnen worden. Nu en in de toekomst.’
