Akkerbouwgrond is in trek. De gemiddelde prijs voor bouwgrond steeg in het derde kwartaal van 2022 met zo’n 10% tot € 86.100 per hectare. ‘In Noord-Groningen is dit jaar al een paar keer € 130.000 per hectare betaald voor bouwgrond, dat zijn ongekende hoogtes’, constateert Eelke Turkstra van Agri Vastgoed.
De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland steeg in het derde kwartaal van 2022 tot € 75.300 per hectare, een nieuw record, zo blijkt uit de cijfers van het Kadaster. De prijs ligt 9,1% hoger dan in het tweede kwartaal van 2022 (€ 69.000 per hectare) en 8,5% hoger dan de gemiddelde grondprijs van € 69.400 per hectare over heel 2021. Vooral bouwland werd fors duurder verkocht dan voorgaande kwartalen. De gemiddelde prijs van bouwland steeg het afgelopen kwartaal met 9,8% tot € 86.100 per hectare, dat is 10% hoger dan de gemiddelde prijs over heel 2021.
Vraag in Noordelijke schil
De agrarische makelaars Eelke Turkstra en Sybren Zeldenrust van Agri Vastgoed bevestigen dat de vraag naar akkerbouwgrond groot is. ‘Akkerbouwers zijn actief op zoek naar schaalvergroting. De machines en de arbeid zijn vaak al aanwezig en er wordt de laatste jaren goed geld verdiend’, zegt Turkstra. ‘Daar komt bij dat onder andere het nieuwe GLB akkerbouwers aanzet tot extensivering waardoor meer grond nodig is’, vult Zeldenrust aan. ‘Of het nu in Friesland of in Groningen is, in de hele Noordelijke schil is momenteel veel vraag naar grond, met toenemende prijzen’, constateert Zeldenrust. Turkstra: ‘Ik zag recent enkele transacties in Noord-Groningen voorbij komen waarbij prijzen zijn betaald die je normaal alleen in de Flevopolders ziet, niveaus van € 130.000. Dat zijn ongekende hoogtes.’
Particuliere grondbeleggers
Het zijn overigens niet altijd akkerbouwers die dergelijke bedragen neertellen. Beide mannen komen de laatste jaren steeds vaker vermogende particuliere beleggers tegen op de grondmarkt. Turkstra: ‘Mensen die in het bedrijfsleven goed geld hebben gemaakt en niet op € 10.000 meer of minder kijken. Soms zijn het oud-boeren, maar net zo vaak ook mensen van buiten de sector. Zij kopen de landbouwgrond en geven die in erfpacht of via geliberaliseerde pacht weer uit aan boeren.’
De rente, die lange tijd negatief was, heeft volgens Turkstra zeker een rol gespeeld in de komst van meer van particuliere beleggers. Momenteel is sprake van een stijgende rente, daarmee lijkt stagnatie van de vraag op de loer te liggen. ‘Je zou het verwachten, maar wij merken het niet. Derogatie, bufferzones, natuur- en stedebouwkundige ontwikkeling, de honger naar grond is en blijft groot.’
Kantoor in Heerenveen
Agri Vastgoed is gevestigd in Heerenveen en helpt boeren bij aan- of verkoop van grond en gebouwen. Het werkgebied is Noord-Nederland. Ook verzorgt het bedrijf taxaties. ‘Het taxatiewerk is de laatste jaren fors toegenomen, onder andere vanwege een toegenomen vraag naar fiscale herwaardering én omdat banken vanwege aangescherpte regels ook vaker om taxaties vragen’, vertelt Zeldenrust.
Het makelaarskantoor is regelmatig de spil in kavelruilprojecten, waarbij meerdere boeren betrokken zijn. ‘Dan komt er één boerderij te koop, is er belangstelling van meerdere buren en gaat het balletje rollen. Met kavelruil proberen we dan samen met meerdere boeren de puzzel zo te leggen dat er voor de hele streek een win-winsituatie ontstaat. Dat zijn mooie en bevredigende trajecten’, vertelt Zeldenrust.
Akkerbouw koopt melkveegrond
Er was een tijd dat melkveehouders naar Noord-Nederland kwamen en daarvoor vaak grond van akkerbouwers kochten. Die tijd lijkt voorbij. ‘Het is nu echt andersom. In Friesland en Groningen zie je steeds vaker melkveebedrijven die worden gekocht door akkerbouwers’, constateert Zeldenrust. ‘Het gaat dan vaak wel om locaties met goede grond, waar niet een heel scala aan moderne bedrijfsgebouwen staat. Het gaat de akkerbouwer puur om de grond.’
‘In Friesland en Groningen zie je steeds vaker melkveebedrijven die worden gekocht door akkerbouwers’
Deze ontwikkeling onderstreept dat bedrijfsontwikkeling in de melkveehouderij veel moeilijker is geworden. Turkstra: ‘Een akkerbouwer die wil uitbreiden hoeft alleen maar grond te kopen. Een melkveehouder moet naast grond ook dieren en fosfaatrechten kopen en wellicht ook zijn stal aanpassen, compleet met een lang vergunningentraject. Dat was natuurlijk altijd al zo, maar tegenwoordig ligt bedrijfsuitbreiding in de melkveehouderij echt meer dan ooit onder een vergrootglas. Niet alleen bij vergunningverleners, ook bij banken.’
Dynamische grondmarkt
Zeldenrust verwacht de komende jaren veel dynamiek op de grondmarkt. ‘Zeker het stikstofdossier, maar ook tal van andere regelgeving, noopt boeren tot keuzes. Er zullen bedrijven worden verplaatst, bedrijven gaan zelf ook keuzes maken en in gebieden waar nog ruimte is, zal de schaalvergroting doorgaan. Ook verwacht ik dat er relatief veel boeren stoppen, waardoor de gemiddelde bedrijfsomvang groter wordt. Het bewust kleinschaliger boeren zal zich vooral concentreren in gebieden met beperkingen voor de landbouw.’
