Wie een financiering aanvraagt bij de bank of een lening wil verlengen, moet er rekening mee houden dat dit echt anders wordt beoordeeld dan voorheen, stellen financieel experts Dick Bijlsma en Johannes Wassenaar van Ynsigt.
Jaarlijks houdt de bank al hun financieringen tegen het licht. Dat gaat niet meer altijd alleen via medewerkers die alle dossiers doorspitten, maar steeds vaker via computers op basis van signalen en algoritmes. Bij een signaal dat een akkerbouwer zijn kredietlimiet vaak en ruim benut, geeft dat een minnetje in zijn digitale dossier. Bij de verlenging van een lening of een nieuwe aanvraag, kan dit negatief uitwerken op het nieuwe rentepercentage dat aan de nieuwe lening wordt gekoppeld.
‘Veel ondernemers zijn zich hier niet van bewust, maar je gedrag bepaalt steeds meer of jij een nieuwe financiering kan krijgen én onder welke voorwaarden’, zegt Johannes Wassenaar. ‘Als jij vinkjes in het systeem verkeerd zet of je komt bijvoorbeeld de afspraak niet na om voor een bepaalde datum je jaarcijfers aan te leveren, beïnvloedt dat jouw dossier negatief. Dat kun je irritant en onterecht noemen, maar het is de nieuwe realiteit waar je je als akkerbouwer bewust van moet zijn.’
Hij licht toe dat akkerbouwers ook kunnen ‘spelen’ met deze kennis. ‘Als jij er voor kunt zorgen dat het moment van verstrekking van een grote lening samenvalt met een ruime liquiditeitspositie, heb jij meer kans op de lening én een gunstiger rentetarief. Als je net alle teeltkosten betaalt en fors je kredietlimiet aanspreekt terwijl je een lening moet verlengen, kom je veel slechter uit de bus. Voorheen keek de bankmedewerker dan wel goed naar de historie en het totaalplaatje en woog dat zwaar mee, maar tegenwoordig zijn de ratio’s en de signalen die de algoritmes oppikken leidend.’
Grond kopen lastiger
Momenteel staat de sterk gestegen rente volop in de belangstelling (zie ook pag. 28-29). Maar komt de grond van buurman te koop dan is een akkerbouwer vaak hoe dan ook geïnteresseerd. ‘Met het huidige rentepercentage moet je echter wel weten wat je wilt en doet’, zegt Dick Bijlsma. ‘Grond aankopen voor bedragen van € 100.000 per hectare is al niet zo vreemd meer in de meeste regio’s. Als je dat in 25 jaar moet aflossen en daar 5% rente over moet betalen, kost het je jaarlijks € 9.000. Dat is ook zo’n beetje de omzet die je per hectare met hoogwaardige aardappelteelt kunt behalen en dit geld moet je toch echt uit de kasstroom kunnen betalen.’
‘Grondaankoop? Zorg voor een goed plan’
Wassenaar vult aan dat de heel grote transacties, van bijvoorbeeld 100 hectare in één keer, mede om die reden in Noord-Nederland ook amper voorkomen. ‘Je moet je bij grondaankoop daarom, zeker in tijden als deze waarin de rentes duidelijk hoger liggen dan voorheen, dan ook goed afvragen of je zo’n stap echt wilt zetten. Als jij bijvoorbeeld je bedrijf over tien of vijftien jaar aan je kinderen wilt overdragen en het zit beter in de hypotheek dan in de verf, dan is de vraag of je het goed hebt gedaan.’
Hogere rekenrente
Deze waarschuwing betekent volgens Bijlsma en Wassenaar niet dat zij negatief zijn over grondaankoop. Wie wat wil, moet volgens de specialisten vooral zorgen een goed plan op papier te krijgen en aan de hand daarvan met de bank in gesprek gaan. ‘De gestegen rentes maken dat de rekenrente, waarmee een bank een voorstel doorrekent, ook fors is gestegen. Dat beïnvloedt de financiële ratio’s negatief. En de ratio’s, inclusief jouw gedrag als ondernemer, zijn leidend voor de bank om al dan niet een financiering te verstrekken en onder welke condities.’
Haakt een bank af, dan is grond in erfpacht verkopen aan beleggingsinstituten een optie. Of kijken of particuliere beleggers kunnen bijspringen. ‘Die laatste groep biedt best vaak kansen, maar altijd als aanvulling’, waarschuwt Wassenaar. ‘Ons advies is om niet je hele plan op geld van een particuliere belegger te bouwen. Dat is te risicovol.’
